07 خرداد 1396 - 9:29
شناسه خبر: 4962
نسخه چاپی
اشتراک گذاری
محسن بهرامی ارض اقدس، رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران
سازمان تجارت جهانی و ما
آنچه گذشت
موضوع عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی دو وجه دارد. وجه اول مربوط به داخل است. آماده‌سازی بخش‌های مختلف اقتصاد برای عضویت در این سازمان از زمان دولت اصلاحات شروع‌شده، جوانب لازم موردمطالعه قرارگرفته و در تمام زمینه‌های مختلف نقاط ضعف و قوت ایران برای پیوستن به این سازمان دیده‌شده و در کتابی منتشرشده است. در دولت اصلاحات تلاش گسترده‌ای برای طی شدن فرایند الحاق صورت گرفت و درنهایت و باوجود مخالفت مکرر آمریکایی‌ها به‌عنوان عضو ناظرWTO پذیرفته شدیم.
متأسفانه در دولت‌های نهم و دهم این موضوع به‌طورکلی در محاق قرار گرفت. نه‌تنها هیچ پیشرفتی در جهت الحاق به سازمان صورت نگرفت بلکه با کاغذ پاره خواندن قطع‌نامه‌های سازمان ملل و بحرانی کردن فضای بین‌المللی علیه ایران، نه‌تنها آمریکایی‌ها بلکه بسیاری از کشورهای صاحب نفوذ با عضویت دائم ایران در سازمان مخالفت کردند. در آن دوره برای عضویت ایران به اجماع تمام کشورهای عضو نیاز داشتیم اما توجه به اجماع بین‌المللی علیه ایران، علاوه بر کشورهای صاحب نفوذ، کشورهای دیگری که از نفوذ کمتر برخوردار بودند به تحریک دسته اول، با عضویت ایران مخالفت می‌کردند.
باروی کار آمدن دولت تدبیر و امید سیاست خارجی تقویت شد. با به موفقیت رسیدن مذاکرات هسته‌ای و لغو تحریم‌ها، حقوق ایران برای فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز به رسمیت شناخته شد. در این دوره، روابط بین‌المللی ایران با سران کشورهای بزرگ دنیا توسعه پیدا کرد. رفت‌وآمد روسای جمهور کشورهای مطرح جهان به ایران و سفر رئیس‌جمهور ایران به این کشورها باعث شد دوباره زمینه الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی فراهم شود. تمام وزرای اقتصادی، بازرگانی و تجاری کشورهایی که به ایران آمده یا با هیئت‌های ایرانی ملاقات کرده بودند، نسبت به عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی ابزار علاقه و آمادگی کردند. در آخرین اجلاس این سازمان، تعداد زیادی از کشورها از هیئت‌رئیسه سازمان درخواست کردند تا عضویت ایران در دستور کار قرار بگیرد.
نگرانی‌ها
بعضی از فعالان اقتصادی فکر می‌کنند با عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی در بعضی بخش‌ها به دلیل عدم توان کافی برای رقابت آسیب می‌بینیم. این در حالی است که می‌توانیم در چارچوب مذاکرات زمانی را برای آماده‌سازی بخش‌های آسیب‌پذیر در نظر بگیریم. عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی به معنای باز شدن یک‌باره درهای کشور نیست. عضویت کشورهایی مثل چین و روسیه در سازمان تجارت جهانی نزدیک به 10 سال زمان گرفت.
در شرایط فعلی اقتصاد ایران هزینه‌های الحاق به سازمان تجارت را می‌پردازد اما از محاسن آن بی‌بهره است. کالاهای زیادی بدون پرداخت تعرفه به ایران وارد می‌شود اما در بازارهای جهانی محصولات ایرانی با شرایط تبعیض‌آمیزی می‌شوند. باوجود پرداخت هزینه‌های الحاق به‌طور غیرمستقیم، از منافع آن محروم هستیم. با توجه به این مسئله باید بیش از گذشته برای دسترسی به بازارهای جهانی، دانش فنی، تکنولوژی برتر دنیا و بهسازی و نوسازی خطوط تولید در جریان الحاق به سازمان تجارت جهانی تلاش کنیم.
چه کردیم
طی چهار سال گذشته گام‌های مؤثری درزمینهٔ عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی برداشته‌شده است. اصلاح تعرفه‌ها و منطقی کردن آن، از پیش‌نیازهای الحاق به سازمان تجارت جهانی است. تیم مذاکره‌کننده ایران در دوره اصلاحات برای تکمیل فرایند الحاق تربیت شدند. از سوی دیگر کشورهای طرف ما سؤالاتی را در مورد تجارت فرامرزی ایران مطرح کردند و ایران باید در مدت‌زمان مقرر به این سؤالات پاسخ دهد. کم کردن طبقات تعرفه‌ای، کاهش متوسط تعرفه‌ها، آزادسازی تعداد زیادی از اقلامی که پیش‌تر با ارز دولتی وارد می‌شد و در حال حاضر با ارز متقاضی وارد می‌شود، آرامشی که در بازار حاکم شده و امکان پیش‌بینی فعالان اقتصادی را تقویت کرده است، لغو بسیاری از مجوزهای اقتصادی و تعدیل آن، قانون‌مند کردن فضای کسب‌وکار و جلوگیری از اخذ تصمیمات شتاب‌زده درزمینهٔ تجارت، مشارکت بیشتر بخش خصوصی در تصمیم سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها ازجمله اقداماتی است که راه عضویت را هموارتر کرده است. به‌طور خلاصه می‌توان گفت، بهبود فضای کسب‌وکار و رقابتی کردن اقتصاد و کاهش دخالت در آن از پیش‌نیازهای عضویت در سازمان تجارت جهانی است.
پایگاه خبری اتاق تهران